16 lipca 2009 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej we Włocławku odbył się wieczór poświęcony włocławskim Żydom. Licznie zgromadzonej publiczności przedstawiono trzyaktowy spektakl artystyczno – literacki, według scenariusza i reżyserii Mirosławy Stojak. Wystąpili : Mirosława Stojak, Paweł Benedykciński, Agnieszka Modrzejewska, Regina Filarowicz, Danuta Czerwińska-Murawska.
Mirosława Stojak nazywana jest ,,ambasadorem” włocławskich Żydów. Od trzech lat, corocznie organizuje spotkania z cyklu: ,,Żydzi włocławscy”. Poprzednie wieczory nosiły tytuły : „U nas Żydów już nie ma” ( 2007 r.) oraz „Spotkanie z Izraelem. Wspomnienia o włocławskich Żydach” (2008 r.).
Propaguje kulturę żydowską oraz przedstawia i wspomina tę społeczność swojego miasta, która tak licznie (21% ogółu społeczeństwa) zamieszkiwała Włocławek do 1939 roku.
Mirosława Stojak jest poetką, pisarką, a także malarką. Zadebiutowała na kulturalnej scenie Włocławka, opowiadaniem zatytułowanym: „Żywa historia”, poświęconym włocławskiemu Żydowi, który ocalał z Holokaustu. Opowiadanie to zostało opublikowane w kilku czasopismach i gazetach: „Słowo żydowskie”, „ Życie Włocławka”, „Znaj”(kwartalnik naukowo-literacki), „Nowiny Kurier”.
Za sprawą bohatera tegoż opowiadania pana Abramka Morgentalera, którego autorka poznała we Włocławku w 2002 roku , zainteresowała się żydowską kulturą i narodem. Wzrusza ją ich tragiczny los. Pisze wiersze i teksty prozatorskie: poświęcone Żydom i tematyce Holokaustu. Dzięki Abramkowi poznała wielu Żydów, nie tylko pochodzących z Włocławka. Przez te lata zawiązały się przyjaźnie. Odwiedza ich w Izraelu, chętnie gości u siebie.
Jako nieliczna w swoim mieście żywo uczestnicy w różnych spotkaniach dotyczących włocławskich Żydów. Opowiada o nich i przekazuje wiadomości na temat ich wielkiego wkładu w życie: gospodarcze, społeczne i kulturalne przedwojennego Włocławka. Organizuje prelekcje dla młodzieży szkolnej apelując o tolerancję, dobre stosunki sąsiedzkie i wyrozumiałość.
Wspomniany wyżej spektakl składał się z trzech aktów.
Pierwszy z nich zatytułowany: „ W kawiarni u Czecha” oddaje klimat Włocławka lat 30-tych. Bohaterowie spektaklu – zaprzyjaźnieni ze sobą, a mieszkający po wojnie w różnych zakątkach świata- włocławscy Żydzi, spotykają się po latach w kawiarni, której właścicielką jest nadal jedna z ich przedwojennych koleżanek. Wspominają swoją beztroską młodość spędzoną w rodzinnym mieście. W tle przygrywają utwory muzyczne w wykonaniu Ordonki, Mankiewiczówny, Faliszewskiego, Bodo.
Akt II „Album” przypominał miejsca we Włocławku związane ze społecznością żydowską. Wyświetlane były zdjęcia, opowiadane historie Żydów, którzy zamieszkiwali we Włocławku do czasu wybuchu II wojny światowej, a dziś mieszkają poza krajem.
Część III „A potem był już tylko koniec” poświęcona była pamięci Żydów poległych w czasie wojny, podczas Holokaustu i antysemityzmu.
Na koniec widzowie wysłuchali wiersza Mirosławy Stojak zatytułowanego: ,, Holokaust”, a także tekstu : „Żydzi włocławscy podczas II wojny światowej” opublikowanego na Forum Znak, jak również utworu„ Auschwitz – symbol Holokaustu”, który to tekst zamieszczono w kwartalniku naukowo-literackim „Znaj”.
Elementem kończącym występ było zapalenie menory, jako symbolu przyjaźni między narodem polskim i izraelskim. Świece zostały zapalone przez panią Agnieszkę Konopkę – z MBP, występujących artystów oraz gości wieczoru: pana Abramka Morgentalera, jego żonę Ellę i syna Udiego.
Miłym uwieńczeniem spotkania było zaproszenie wszystkich widzów na poczęstunek. Przy muzyce „Lata 20, lata 30” spożywano ciasto domowych wypieków , popijano dobre, czerwone wino … i długo, długo jeszcze dyskutowano.
www.zydzi.wloclawek.pl
